Χαιρώνεια

Ο σύγχρονος οικισμός της Χαιρώνειας βρίσκεται στην ίδια θέση με την ομώνυμη αρχαία πόλη και απέχει 14 χλμ. από τη Λιβαδειά. Η πόλη οφείλει το όνομά της στον μυθικό οικιστή Χαίρωνα, γιο του Απόλλωνα και της Θηρούς. Ο Παυσανίας (ΙΧ 40,5-6) θεωρεί ότι η Χαιρώνεια δεν αναφέρεται από τον Όμηρο, διότι ο ποιητής χρησιμοποίησε το αρχαιότερο όνομά της, Άρνη. Η πολίχνη των νεότερων χρόνων που αντικατέστησε την αρχαία, ήταν γνωστή ως Κάπραινα.

Η Χαιρώνεια γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση στη ρωμαϊκή περίοδο. Την εποχή αυτή είναι γνωστή ως παραγωγός αρωματικών ελαίων (μύρων) από τριαντάφυλλα, κρίνους, ναρκίσσους και ίριδες, δηλ. άνθη για τα οποία πίστευαν ότι είχαν θεραπευτικές ιδιότητες ή συντελούσαν στη συντήρηση των ξύλινων αγαλμάτων. Η πόλη υπήρξε πατρίδα του διάσημου συγγραφέα Πλουτάρχου, ο οποίος παρά τις υψηλές γνωριμίες του με Ρωμαίους αξιωματούχους επέλεξε να ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μια ήσυχη οικογενειακή ζωή στη γενέτειρά του.

Κατά την ύστερη αρχαιότητα αρχίζει βαθμιαία η παρακμή της Χαιρώνειας. Το φθινόπωρο του 551 μ.Χ. ισοπεδώνεται από ισχυρό σεισμό, ενώ κατά την Φραγκοκρατία και την Τουρκοκρατία είναι μια ασήμαντη πολίχνη.

Η Χαιρώνεια έμελλε να γίνει γνωστή κυρίως ως θέατρο σημαντικότατων μαχών, ορισμένες από τις οποίες υπήρξαν καθοριστικές για τη μοίρα του ελληνικού κόσμου. Συγκεκριμένα, στις αρχές Αυγούστου του 338 π.Χ. συγκρούστηκε στην πεδιάδα της Χαιρώνειας ο στρατός του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου με τη συνασπισμένη στρατιά των νότιων Ελλήνων (Αθηναίων, Θηβαίων και πόλεων του Βοιωτικού Κοινού, Φωκέων, Κορινθίων, Αχαιών, Μεγαρέων, Ακαρνάνων, Κερκυραίων, Λευκαδιτών, Ευβοέων και μισθοφόρων). Η μάχη της Χαιρώνειας με νικητή τον Φίλιππο αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, καθώς σήμανε το τέλος της κυριαρχίας της παλαιάς ελληνικής πόλης – κράτους και άνοιξε τον δρόμο για τη δημιουργία των μεγάλων ελληνιστικών βασιλείων.

Σήμερα, η Χαιρώνεια είναι ένας όμορφος οικισμός με αρκετά αξιοθέατα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το Λιοντάρι, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Αρχαίο Θέατρο.

Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας βρίσκεται δίπλα στο μνημείο του Λέοντα, ιδρύθηκε το 1907 και ανακαινίστηκε το 2009.

Διαθέτει τρεις εκθεσιακούς χώρους στους οποίους φιλοξενούνται αρχαιολογικά ευρήματα, αναδεικνύοντας τη μεγάλη σημασία που είχε η περιοχή στην αρχαιότητα. Η έκθεση περιλαμβάνει ευρήματα από τους προϊστορικούς μέχρι τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους.

Στον προθάλαμο εκτίθενται όπλα, αγγεία και μικροαντικείμενα από τη Μάχη της Χαιρώνειας, το 338 π.Χ. Επίσης, ο επισκέπτης ενημερώνεται για την ζωή και το έργο του διάσημου αρχαίου συγγραφέα Πλούταρχου, πατρίδα του οποίου ήταν η Χαιρώνεια.

Στη δεύτερη αίθουσα, η οποία σχετίζεται με την Προϊστορική Βόρεια Βοιωτία, παρουσιάζονται αντικείμενα καθημερινής χρήσης της νεολιθικής εποχής και μία συλλογή χάλκινων αγγείων από την περιοχή του Ορχομενού. Πολύ σημαντικό είναι επίσης και το ομοίωμα οικίσκου της νεολιθικής εποχής.

Στην τελευταία αίθουσα εκτίθενται αγγεία των ιστορικών χρόνων, νομίσματα, γλυπτά και αντικείμενα από την άσκηση λατρείας προς τους θεούς.

Στο κέντρο της αίθουσας δεσπόζει άγαλμα της Κυβέλης από τη Λιβαδειά.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ψηφιδωτό του 3ου αιώνα π.Χ., που έχει γεωμετρική διακόσμηση και αναπαριστά τις προσωποποιήσεις των Εποχών.
(Πηγή: Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών)

Ο Λέων της Χαιρώνειας

Παυσανίας 9.40.10 Όπως πλησιάζει κανείς την πόλη βλέπει ένα κοινό τάφο των Θηβαίων που σκοτώθηκαν στη μάχη εναντίον του Φιλίππου. Δεν έχει επιγραφή, αλλά πάνωθέ του στέκεται ένα λιοντάρι, ίσως σαν αναφορά στην τόλμη των ανθρώπων. Το ότι δεν υπάρχει επιγραφή οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, στο ότι το θάρρος τους δεν ανταμείφθηκε με την αντίστοιχη καλή τύχη.

Προσεγγίζοντας τη Χαιρώνεια από το δρόμο της Λιβαδειάς το πρώτο πράγμα που αντικρίζει ο επισκέπτης είναι ένα μαρμάρινο βάθρο με ένα τεράστιο λέοντα που κοιτάζει προς το δρόμο, σα να τον καλωσορίζει, περιτριγυρισμένος από κυπαρίσσια.

Η έκφραση του λέοντα είναι σοβαρή, σχεδόν θλιμμένη. Αρκετοί στο παρελθόν ερμήνευσαν την έκφραση αυτή σαν ένδειξη της θλίψης για τον αποδεκατισμό της επίλεκτης στρατιωτικής μονάδας των Θηβαίων, του Ιερού Λόχου.

Το μνημείο στήθηκε λίγο μετά τη Mάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. για να σημαδέψει τον ομαδικό τάφο στον οποίο ενταφιάστηκαν κατά την παράδοση οι νεκροί ιερολοχίτες, όταν ο Φίλιππος επέτρεψε την ταφή των νεκρών στους Θηβαίους. Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα αποκάλυψαν πράγματι τους σκελετούς 254 ανδρών μαζί με τμήματα οπλισμού.

Το αρχαίο θέατρο Χαιρώνειας

Σε μικρή απόσταση από το αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται το αρχαίο θέατρο της Χαιρώνειας, που ήταν αφιερωμένο στη λατρεία του θεού Διονύσου. Η αρχαία Χαιρώνεια κατοικούνταν από τους νεολιθικούς χρόνους και το θέατρο θεωρείται ότι τέθηκε σε χρήση στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. Eίναι απόλυτα ενσωματωμένο στο χώρο, αφού είναι λαξευμένο στο φυσικό βράχο.

Το θέατρο αρχικά αλλά και κατά την κλασική εποχή, διέθετε μάλλον ευθύγραμμο κοίλο, καθώς δεν διακρίνεται κάποιο ασύμμετρο ημικυκλικό σχήμα στο σημείο του κοίλου.
Οι οκτώ σειρές εδράνων που διέθετε το κοίλο, μπορούσαν να φιλοξενήσουν 500 περίπου θεατές. Πιθανολογείται πως εκείνη την περίοδο το θέατρο χρησιμοποιούνταν τόσο για συγκεντρώσεις πολιτών, όσο και για τις θεατρικές παραστάσεις. Το μνημείο συνέχισε να λειτουργεί όλο τον 4ο αι. π.Χ.

Η διαφοροποίηση στη μορφή του θεάτρου έγινε τον 3ο – 2ο αι π.Χ., κατά τους ελληνιστικούς δηλαδή χρόνους, οπότε το κοίλο απέκτησε ημικυκλική μορφή και οι σειρές των εδράνων αυξήθηκαν σε δεκαπέντε.

Η μορφή που αντικρίζουμε σήμερα απεικονίζει την τελευταία, ρωμαϊκή φάση του μνημείου (τέλη 1ου αι π.Χ. – αρχές 1ου αι μ.Χ.). Την εποχή εκείνη πραγματοποιήθηκαν αρκετές εργασίες, οι οποίες αύξησαν τη χωρητικότητα του θεάτρου και διαφοροποίησαν ελάχιστα την όψη του.
Στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου υπάρχει μία λιθόκτιστη κρήνη, που κατασκευάστηκε το 1865 με ενσωματωμένο αρχαίο υλικό.

Κέντρο Εικονικής Πραγματικότητας

Το έργο του Πλουτάρχειου Ιστορικού και Πολιτιστικού Πάρκου Χαιρώνειας και η αξιοποίηση της τεχνολογίας της εικονικής πραγματικότητας (Virtual Reality) δίνουν στον επισκέπτη της σημερινής Χαιρώνειας, την ευκαιρία να βιώσει μια μοναδική ψυχαγωγική, ιστορική και παιδαγωγική εμπειρία: ένα εικονικό ταξίδι στο χρόνο και τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη μάχη της Χαιρώνειας να ξετυλίγεται μπροστά του σε πραγματικό χρόνο.

Η μάχη της Χαιρώνειας έγινε το 338 π.Χ. μεταξύ των Μακεδόνων του Φιλίππου και συνασπισμού ελληνικών πόλεων υπό την ηγεσία της Θήβας και της Αθήνας. Η μάχη αυτή έμεινε ιστορική καθώς σηματοδοτεί την επικράτηση των Μακεδόνων στον ελλαδικό χώρο αλλά και λόγω της απαράμιλλης αυτοθυσία του Θηβαϊκού Ιερού Λόχου, την οποία υμνεί στους αιώνες το εντυπωσιακό μνημείο του Λέοντα της Χαιρώνειας.

Το Κέντρο Εικονικής Πραγματικότητας του Δήμου Χαιρώνειας βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το μνημείο του Λέοντα και το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο και δίπλα στο αρχαίο θέατρο της Χαιρώνειας.
Για ραντεβού επικοινωνήστε με την κα Ζαχαρούλα Ζαχαράκου στο τηλ. 22613 – 51201.

Μονή Λυκούρεση ή Παναγία του Μύρου

Η Μονή Λυκούρεση ή Παναγία του Μύρου βρίσκεται κοντά στη Χαιρώνεια, μέσα στο φαράγγι του μικρού ποταμού Αίμονα. Ο Ναός χρονολογείται τον 15ο αιώνα και έχει ως ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό ότι στεγάζεται από εννέα μικρούς τρούλους. Στο εσωτερικό της μονής υπάρχουν τοιχογραφίες μεταβυζαντινής εποχής.

Θα πρέπει να ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά κατά την Οθωμανική περίοδο και αργότερα μετόχι της Μονής Ιερουσαλήμ. Το 1821 έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση της Λιβαδειάς, γιατί ήταν το ορμητήριο του Αθανάσιου Διάκου. Η ιερά μονή γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Άγιος Βλάσιος – Δούρειος Ίππος

Η θεά Αθηνά ταγμένη στο πλευρό των Αχαιών στον πόλεμο εναντίον των Τρώων, εμφανίστηκε στον ύπνο του Οδυσσέα και τον συμβούλευσε να ζητήσει από τον Επειό τον γιο του Πανοπέα να κατασκευάσει ένα ξύλινο άλογο που θα έφερε τη φράση «Έλληνες Αθηνά χαριστήριον», ως δώρο δηλαδή της Αθηνάς προς του Τρώες.

Ο Επειός γνωστός ως αρχιτέκτονας και κατασκευαστής επεξεργάστηκε και άρμοσε με χάρη κορμούς από πεύκα του όρους Ίδη της Τροίας φτιάχνοντας το σώμα, τα πόδια, την κεφαλή και την ουρά του Δούρειου Ίππου. Στο εσωτερικό του χωρούσαν πενήντα οπλισμένοι άνδρες, άνοιγε από μέσα και εξωτερικά δεν υπήρχε κανένα σημάδι των αρμών και των θυρών του.

Το σχέδιο ήταν απλό, αλλά και παράτολμο. Στα “σπλάχνα” του αλόγου μπήκαν οι πιο γενναίοι, ανάμεσά τους ο Οδυσσέας, ο Διομήδης, ο Μενέλαος, ο Αίας, ο Νεοπτόλεμος και ο κατασκευαστής Επειός, που ήξερε να ανοίγει τις κρύπτες. Εάν οι Τρώες ανακάλυπταν το σχέδιο των Αχαιών τότε θα χάνονταν οι καλύτεροι πολεμιστές τους.

Παρά το γεγονός ότι οι Τρώες ήταν επιφυλακτικοί για το δώρο της Αθηνάς, αποφάσισαν να μεταφέρουν τον Δούρειο Ίππο εντός των τειχών της πόλης, καθώς πίστεψαν τα λόγια του Σίνωνα που είχε μείνει εκτός του Ίππου με υπόδειξη του Οδυσσέα. Τους είπε ότι η βοήθεια της Αθηνάς στους Αχαιούς έπαψε υποτίθεται να υπάρχει όταν ο Οδυσσέας και ο Διομήδης άγγιξαν το Παλλάδιο με χέρια που είχαν διαπράξει φόνους. Το Παλλάδιο ήταν το μικρό ιερό, ξύλινο ειδώλιο της Αθηνάς, που προστάτευε την πόλη από τις πολιορκίες.

Ο Κάλχας, ο μάντης του στρατοπέδου των Αχαιών τους είπε πως η πράξη αυτή εξόργισε την Αθηνά η οποία δεν ήταν πια με το μέρος τους. Έπρεπε λοιπόν να φύγουν όσο γρηγορότερα γινόταν και να σταματήσουν άμεσα την πολιορκία και αυτός ήταν ο λόγος που κατασκεύασαν το τεράστιο άλογο για να την εξευμενίσουν.

Στην απόφαση αντιστέκεται ο Λαοκόων, που γνωρίζει ως μάντης ότι ο ίππος είναι τέχνασμα των Αχαιών και η Κασσάνδρα που προσπάθησε να μεταπείσει τους Τρώες, αλλά μάταια και έτσι η πόλη έπεσε μετά από μια δεκαετία που ήταν απόρθητη.

Ο Επειός εκτός ο μεγάλος κατασκευαστής που χάρισε τη νίκη στους Έλληνες ήταν και εξαιρετικός αθλητής. Στους ταφικούς αγώνες προς τιμή του Πατρόκλου από τον Αχιλλέα, κέρδισε πολλές διακρίσεις ως σπουδαίος πυγμάχος. Η παράδοση λέει ότι η καταγραφή αυτών των αγώνων ήταν η πρώτη αθλητική περιγραφή αγώνων σε γραπτή μορφή από τον Όμηρο, που μας λέει ότι ο Επειός έριξε κάτω με μια γροθιά τον αντίπαλό του Ευρύαλο από το Άργος και ότι αμέσως έσπευσε να τον σηκώσει.

Ο Επειός μετά τη λήξη του Τρωικού Πολέμου κατέφυγε στην Κάτω Ιταλία και στον μυχό του κόλπου του Τάραντα, ίδρυσε την πόλη Μεταπόντιο ή κατά άλλους την Γαργαρία και τον ναό της Αθηνάς Παλλάδας όπου και αφιέρωσε τα εργαλεία με τα οποία κατασκεύασε τον περίφημο Δούρειο Ίππο.

Ακρόπολη Πανοπέως

Σε απόσταση 18 χιλιομέτρων από τη Λιβαδειά, στην περιοχή της Χαιρώνειας, το χωριό Άγιος Βλάσιος έχει χτιστεί στη θέση της αρχαίας πόλης της Πανόπειας. Σύμφωνα με τη μυθολογία, από την Πανόπεια περνούσε ο δρόμος που οδηγούσε στους Δελφούς. Από εκεί θεωρούνταν ότι είχε περάσει ο θεός Απόλλωνας, κατευθυνόμενος προς την πόλη των Δελφών. Η πόλη θεωρείται ότι κατοικήθηκε το 18ο αιώνα π.Χ. και ορισμένους αιώνες αργότερα απέκτησε ισχυρή οχύρωση.

Το 346 π.Χ. καταστράφηκε από το στρατό του Φιλίππου Β΄, γεγονός που ανάγκασε τους κατοίκους της περιοχής να την οχυρώσουν με ισχυρά τείχη, λίγο πριν την τελική αναμέτρηση με τους Μακεδόνες το 338 π.Χ, στη Χαιρώνεια. Χτισμένα με μεγάλες ορθογώνιες πέτρες, τα τείχη έκλειναν μέσα τους την πόλη του Πανοπέα και ένα μέρος της πεδιάδας. Η πόλη λεηλατήθηκε ξανά από το μιθριδατικό στρατό το 86 π.Χ.
Σήμερα, από το σύνολο της ακρόπολης διασώζονται αρκετά μέρη του τείχους και πύργοι, οι οποίοι την περιέκλειαν, κατά τη μυκηναϊκή εποχή. Διαθέτει τρείς εισόδους, στη βόρεια, στη δυτική και στη νότια πλευρά.
(Πηγή: Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών)

Welcome to